Udział CIK CBK PAN w ćwiczeniach Centralnego Odwodu Operacyjnego KSRG „BISKUPIA KOPA 2025”

W dniach 11-12 czerwca w okolicach Prudnika odbyły się Ćwiczenia Centralnego Odwodu Operacyjnego KSRG „BISKUPIA KOPA 2025”. Ponad 400 strażaków z czterech województw: opolskiego, dolnośląskiego, lubuskiego i wielkopolskiego, 110 pojazdów, 4 śmigłowce, samolot gaśniczy i 4 zespoły dronowe uczestniczyły w działaniach w trudnym, górskim terenie – m.in. w gaszeniu symulowanego, rozległego pożaru lasu, poszukiwaniach zaginionych turystów, wezwania do wypadku drogowego oraz akcji ratunkowej rannego wspinacza na skalnej półce. To największy rodzaj ćwiczeń realizowanych regularnie przez PSP.

Ćwiczenia odbywały się na terenie powiatu prudnickiego i nyskiego, nawiedzonych we wrześniu 2024 powodzią o poważnych skutkach. Oprócz strażaków z 4 województw w działania zaangażowana była także Policja, Lasy Państwowe, Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, Straż Graniczna, Centrum Ratownictwa Medycznego w Opolu, Polskie Sieci Elektroenergetyczne oraz studenci wydziału lekarskiego Uniwersytetu Opolskiego w roli pozorantów.

Scenariusz ćwiczeń oparty był na symulacji wielkopowierzchniowego pożaru lasu w górach, gaszenie którego z powodu suszy, trudnych warunków atmosferycznych oraz ukształtowania terenu wymagało pompowania wody na duże odległości i wysokości oraz użycia śmigłowców i samolotów gaśniczych do zrzucania wody. Poza „klasyczną” akcją gaśniczą sytuację utrudniały dodatkowe epizody: nielegalne wyścigi samochodowe młodych ludzi na górskiej drodze, podczas których dwa pojazdy osobowe wypadają z trasy i zsuwają się ze skarpy, ewakuacja rannego wspinacza ze skalnej półki, poszukiwanie osób, które zabłądziły w górskim lesie. Tak skomplikowany scenariusz wymagał współdziałania i koordynacji wielu służb po polskiej stronie, a ze względu na lokalizację symulowanego pożaru przy granicy z Czechami również współpracy z czeską strażą pożarną.

Ćwiczenia miały rozbudowany komponent lotniczo-dronowy. Policyjny śmigłowiec S-70i Black Hawk wspierał działania Państwowej Straży Pożarnej, wykonując m.in. zrzuty wody z użyciem zbiornika typu Bambi Bucket oraz ćwicząc ewakuację ratowników. Loty gaśnicze wykonywały również śmigłowiec i samolot Lasów Państwowych oraz śmigłowiec Polskich Sieci Energetycznych S.A. (działania rozpoznawcze), a Lotnicze Pogotowie Ratunkowe przeprowadziło ewakuację rannych z wypadku drogowego. Sytuację na bieżąco monitorowały 4 zespoły dronowe z różnych jednostek, przekazując do sztabu m.in. streaming video. Skuteczne i bezpieczne prowadzenie operacji lotniczych i dronowych zapewniał specjalnie wyznaczony Koordynator Operacji Lotniczych, dbający o koordynację pomiędzy pilotami załogowymi i operatorami dronów, wykorzystując m.in. poziomą i pionową separację przestrzeni powietrznej.

Przebieg ćwiczeń potwierdził, iż systemy zarządzania operacjami lotniczymi oraz szybkiego przetwarzania i analizy danych dronowych znacznie zwiększają efektywność działań ratowniczych, ale ich wykorzystanie na szerszą skalę wymaga specjalnych szkoleń zarówno dla zespołów analitycznych w sztabach, jak i dowódców.

W ramach Trialu COLLARIS zsynchronizowanego z ćwiczeniami testowano dwa systemy monitorowania położenia dronów w sytuacji braku łączności GSM, oparte na sygnałach LoRa i LoRaWAN. Oba rozwiązania okazały się obiecującą i relatywnie tanią „opcją przejściową” umożliwiającą lokalizację dronów zanim zostanie wprowadzone zintegrowane podejście systemowe.

Przedstawiono również stworzony w ramach europejskiego projektu koordynowanego przez KIOS system AIDERS. Jako rozwiązanie oparte na IoT, AIDERS oferuje zarówno samodzielne narzędzia do inteligentnego gromadzenia i przetwarzania danych pozyskiwanych przez drony, jak i zaawansowane narzędzia kontroli naziemnej do rozszerzonej analizy i wizualizacji danych. Zestaw narzędzi obejmuje rozbudowane możliwości dowodzenia i kontroli do zarządzania zespołami BSP w różnych misjach, takich jak zbieranie danych lotniczych, poszukiwania i ratownictwo oraz monitorowanie obszaru.

Ostatni testowany element to Galileo Emergency Warning Satellite Serwice (EWSS). Zgodnie z planami Komisji Europejskiej rozwiązanie to będzie umożliwiać upoważnionym użytkownikom z państw członkowskich szybkie wyznaczanie obszarów objętych zagrożeniem i wysyłanie drogą satelitarną do wszystkich odbiorników GNSS (w szczególności telefonów komórkowych) znajdujących się w tej lokalizacji krótkich, pre-definiowanych komunikatów informujących o rodzaju zagrożenia i zalecanych działaniach. Rozwiązanie to bardzo dobrze sprawdza się w sytuacji braku zasięgu GSM, ale na zewnątrz budynków – tam, gdzie sygnał satelitarny może dotrzeć bez zakłóceń.

W Trialu COLLARIS uczestniczyli przedstawiciele partnerów projektu z Cypru, Grecji, Francji, Austrii i Holandii. Mieli oni okazję zapoznać się z polskimi metodami zarządzania operacjami lotniczymi i mechanizmami współpracy pomiędzy różnymi służbami kryzysowymi i porównać je ze swoimi krajowymi rozwiązaniami, nawiązać bezpośrednie kontakty i wymienić informacje z uczestnikami ćwiczeń, jak również obserwować testy i uzyskane wyniki weryfikowanych rozwiązań technicznych i proceduralnych.