Systemy GIS w ratownictwie

Wraz z rozwojem i postępem naukowym mamy do czynienia z coraz to nowszymi technologiami.  Gwałtowny rozwój informatyki oraz metod zarządzania bazami danych przyczyniły się do powstania systemu GIS, który jest nieodzowną częścią geografii. System informacji przestrzennej (GIS, ang. Geographic Information System) jest systemem służącym do gromadzenia, przechowywania, przetwarzania i wizualizacji danych przestrzennych. Aby zbudować taki system, niezbędne jest posiadanie odpowiedniego sprzętu komputerowego, oprogramowania, zgromadzonej bazy danych przestrzennych oraz odpowiednich procedur przetwarzania i udostępniania informacji.  Poza częścią techniczną istotnym elementem systemu jest zasób ludzki, czyli osoby tworzące system oraz jego użytkownicy.

Kiedyś przestrzeń geograficzna była opisywana za pomocą tradycyjnych map, które zazwyczaj były wykonywane ręcznie. Rozwój technik komputerowych pozwolił na usprawnienie tego procesu, a wraz z rozwojem systemów GIS stworzył odpowiednie narzędzia do cyfrowej wizualizacji przestrzeni. Mapy powstałe dzięki systemom informacji przestrzennej są mapami cyfrowymi oraz interaktywnymi. Wszystkie elementy i warstwy tworzące mapę są powiązane ze sobą w logiczny sposób na podstawie relacji przestrzennych zachodzących między nimi. System GIS nie tylko umożliwia łączenie ze sobą danych z różnych źródeł (dane wektorowe, rastrowe, opisowe), ale także pozwala na wykonywanie zaawansowanych analiz przestrzennych, wizualizacji danych w postaci różnych modeli czy symulacji procesów i zjawisk.

Dzięki tak szerokim możliwościom, systemy informacji przestrzennej znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach m.in.  w zarządzaniu kryzysowym i ratownictwie, wspomagając pracę wielu służb takich jak: policja, straż pożarna, czy pogotowie ratunkowe.

Wykorzystywanie interaktywnych map w jednostkach zarządzania kryzysowego i ratownictwa pozwala na zwiększenie efektywności pracy tych podmiotów. Służby mogą szybciej reagować w przypadku zagrożenia, lokalizować jednostkę czy pojazd znajdujący się w pobliżu miejsca zgłoszenia, uwzględniając przy tym różne parametry jak ruch drogowy czy czas dojazdu. Na podstawie dostępnych map demograficznych, a także zgromadzonej informacji o zdarzeniach i interwencjach (wraz z informacją o przyczynach zdarzenia) można efektywnie rozmieszczać służby ratownicze, uwzględniając ich możliwości i wyposażenie.

Poniżej zostały przedstawione przykłady zastosowań systemów GIS w działaniach różnych służb ratowniczych.

Pogotowie ratunkowe

• Zlokalizowanie miejsca wypadku/zdarzenia.
• Zlokalizowanie wolnej karetki znajdującej się najbliżej miejsca zdarzenia.
• Określenie najszybszego dojazdu do miejsca zdarzenia.
• Dostosowywanie zasobów sił i środków.

Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (GOPR)

• Wspomaganie prowadzenia akcji ratowniczych.
• Planowanie poszukiwań osób zaginionych z wykorzystaniem statystyk zachowań.
• Typowanie obszarów o największym prawdopodobieństwie występowania osoby zaginionej.
• Dostosowywanie zasobów i sił ratowniczych do charakterystyki terenu.
• Lokalizowanie pozycji patroli w okolicy.
• Sprawdzenie dokładności przeszukania terenu.
• Weryfikacja czasu dodarcia środka transportu do danego punktu.
• Zdalne przydzielanie zadań zespołom ratowniczym.
• Zarządzanie akcją poszukiwawczą.
• Wygodna nawigacja w terenie prowadzona przez ratowników.

Policja

• Lokalizacja miejsca zdarzenia.
• Możliwość śledzenia położenia wszystkich patrolów w terenie.
• Analizy związane ze zdarzeniami na podstawie danych gromadzonych w bazach policji – uchwycenie zależności przestrzennych i czasowych, powiązanie ze sobą zdarzeń.
• Możliwość typowania miejsca pobytu osoby podejrzanej.

Straż pożarna

• Dokładna lokalizacja zdarzenia.
• Informacja o otoczeniu, liczbie ludności, obiektach i elementach infrastruktury w pobliżu miejsca zdarzenia.
• Informacje o rozmieszczeniu hydrantów.
• Wyznaczenie strefy występowania i zasięgu zagrożenia.
• Zdefiniowanie czasu reakcji.
• Monitorowanie pojazdów służb ratowniczych.

Straż miejska

• Powiązanie zdarzeń z konkretną lokalizacją.
• Monitorowanie patroli.
• Obliczanie optymalnej drogi dojazdu.
• Pozyskanie dodatkowych informacji do analizy problemu  i znalezienia metody jego rozwiązania.
• Planowanie działań: codziennych interwencji czy działań akcyjnych.