Program Copernicus
Program Copernicus pozyskuje dane z satelitów oraz systemów naziemnych, powietrznych i morskich. W skład komponentu kosmicznego programu Copernicus wchodzą satelity Sentinel opracowane specjalnie na jego potrzeby i około 30 misji wspomagających, które są obsługiwane przez organizacje krajowe, europejskie lub międzynarodowe. Dane in situ wspomagają dane pozyskiwane poprzez satelity poprzez odpowiednią kalibrację i uzupełnianie brakujących informacji. Dzięki programowi Copernicus można m. in. analizować zachodzące zmiany i tworzyć ulepszone prognozy na przyszłość.
KTO TWORZY PROGRAM COPERNICUS
Koordynatorem i głównym zarządcą programu jest Komisja Europejska. W czynnej realizacji biorą udział:
- ESA – Europejska Agencja Kosmiczna,
- EUMETSAT – Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych,
- ECMWF – Europejskie Centrum Prognoz Średnioterminowych,
- Państwa członkowskie Unii Europejskiej,
- Agencje Unii Europejskiej,
- Instytut badawczy Mercator Océan.
SZEŚĆ SERWISÓW TEMATYCZNYCH W RAMACH PROGRAMU COPERNICUS
Dla usprawnienia działań w ramach programu Copernicus wytyczono sześć obszarów tematycznych:
- Atmosfera – opis obecnego stanu atmosfery, kilkudniowa prognoza, analizy rejestrów danych wcześniejszych. Zastosowanie w dziedzinach zdrowia, obserwacji środowiska, energii ze źródeł odnawialnych, meteorologii oraz klimatologii,
- Środowisko morskie – monitoring stanu fizycznego i biogeochemicznego, zmienności oraz dynamiki ekosystemów oceanicznych i morskich. Ma zastosowanie w zakresie bezpieczeństwa morskiego, monitoringu zasobów morskich, środowiska przybrzeżnego oraz morskiego, pogody i klimatu,
- Obszary lądowe – informacje m.in. na temat pokrycia oraz użytkowania terenu i ich zmian, stanu roślinności, cyklu hydrologicznego. Wspierane są działania z zakresu planowania przestrzennego (i urbanistycznego), gospodarki leśnej, gospodarki wodnej, rolnictwa (wraz z bezpieczeństwem żywnościowym), ochrony przyrody, rozwoju obszarów wiejskich,
- Zmiana klimatu – informacje w zakresie klimatu i jego zmian w Europie i na całym świecie. Celem jest wspieranie unijnej polityki łagodzenia zmian klimatu i przystosowywania się do nich,
- Bezpieczeństwo – wspieranie Unii Europejskiej w zakresie zapobiegania kryzysom, przygotowania i reakcji w obszarach takich jak: ochrona granic, nadzór morski i wspieranie działań zewnętrznych UE,
- Zarządzanie kryzysowe – usługa składająca się z komponentów mapowania i wczesnego ostrzegania. Ta usługa została dokładniej opisana poniżej.
WYKORZYSTANIE W ZARZĄDZANIU KRYZYSOWYM
W kontekście zarządzania kryzysowego najważniejszą usługą oferowaną przez program Copernicus jest serwis zarządzania kryzysowego (ang. CEMS - Copernicus Emergency Management Service). Działa on od kwietnia 2012 roku w trybie non-stop, czyli 24/7/365. Jest zarządzany przez Wspólne Centrum Badawcze (ang. DG JRC – Directorate-General Joint Research Centre).
W ramach tego serwisu udostępniane są nieodpłatnie produkty mapowe oraz analizy opracowane przez CEMS na podstawie danych satelitarnych uzupełnionych o dane naziemne w celu zwiększenia efektywności działań ratowniczych oraz innych działań związanych z zarządzaniem kryzysowym. Beneficjentami są podmioty z zakresu zarządzania kryzysowego, ratownictwa i pomocy humanitarnej. Trzy komponenty CEMS dostarczają informacje np. o rodzaju i skali zagrożenia oraz skali zniszczeń odpowiadające specyficznym potrzebom kolejnych etapów zarządzania kryzysowego (planowania, przygotowania, reagowania i odbudowy):
- „Mapy na życzenie” (szybkie kartowanie na potrzeby fazy reagowania, mapy na potrzeby analizy ryzyka i odbudowy),
- Kartowanie narażenia (zaludnienie oraz tereny zabudowane),
- Wczesne ostrzeganie i monitoring (powodzie, pożary i susze).
„Mapy na życzenie” są zamawiane przez uprawnionych użytkowników (w Polsce jest nim Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej) w ramach tzw. „aktywacji”.
PLATFORMY UDOSTĘPNIANIA DANYCH
Dane pozyskane w ramach programu Copernicus można przeglądać i pobierać przez kilka platform zarówno niekomercyjnych, jak i tych komercyjnych, m.in.:
Istnieją również platformy wyspecjalizowane. W przypadku serwisu zarządzania kryzysowego, dostępnych jest kilka platform, na których można przeglądać i pobierać dane bezpłatnie, m.in.:
- EFAS, GloFAS – platforma dotycząca zagrożenia powodziowego,
- EFFIS – platforma zawierająca informacje o obszarach narażonych na pożar oraz dane o pożarach,
- EDO, GDO – platforma udostępniająca informacje o suszy.
Źródło informacji: www.copernicus.eu.