Geoportale z danymi przestrzennymi
Geoportale są obecnie nieodzownym źródłem informacji zarówno dla obywateli jak i organów administracyjnych. Pożądanymi danymi geoinformacyjnymi są przede wszystkim dane katastralne, ortofotomapy, lokalizacja budynków i ulic, baza adresowa oraz plany zagospodarowania przestrzennego. Niemniej jednak geoportale są coraz bardziej rozbudowywane pod względem różnorodności danych. Tworzone są moduły tematyczne gromadzące określone zbiory danych przestrzennych np. dane historyczne, dane na temat nieruchomości oraz ich wartości, dane o zabytkach i dziedzictwie kulturowym, cmentarzach, ścieżkach rowerowych czy szlakach turystycznych. Coraz więcej powstaje serwisów dotyczących bezpieczeństwa zawierających informacje dotyczące nie tylko rozmieszczenia jednostek straży pożarnej i policji, ale również podstawowe analizy przedstawiające zagrożenia dla danego obszaru.
Poniżej zostały przedstawione wybrane przykłady ogólnopolskich, regionalnych oraz lokalnych platform geoinformatycznych prezentujących dane przestrzenne przydatne dla zarządzania kryzysowego w Polsce.
Dostęp do danych przestrzennych dla całego obszaru Polski jest możliwy poprzez Geoportal Krajowy. Jest to platforma online, która umożliwia łatwy, darmowy i bez konieczności zakładania konta dostęp do informacji przestrzennej, w tym ich wizualizację oraz pobieranie. Portal ten został stworzony z myślą o obywatelach, przedsiębiorcach i instytucjach publicznych, zapewniając dane przestrzenne o wysokiej jakości, aktualności i wiarygodności.
W Geoportalu Krajowym można znaleźć wiele różnorodnych danych. Z perspektywy zarządzania kryzysowego można znaleźć istotne dane takie jak:
- dane Państwowego Rejestru Granic,
- adresy i ulice,
- dane ewidencji gruntów i budynków,
- szczegółowe uzbrojenie terenu,
- Baza Danych Obiektów Topograficznych w skali 1:10 000 (BDOT10k),
- dane dotyczące obiektów użyteczności publicznej,
- dane innych instytucji (np. Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowego Instytutu Geologicznego, Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie i wiele innych),
- dane dotyczące rzeźby terenu,
- ortofotomapy o bardzo wysokiej rozdzielczości.
Poza przeglądaniem danych, istnieje opcja pobierania tych informacji. Po rozwinięciu zakładki 'Dane do pobrania' dostępna jest lista kategorii obejmująca ortofotomapy, numeryczne modele terenu, numeryczne modele pokrycia terenu, chmury punktów LiDAR, Ewidencję Gruntów i Budynków, BDOT10k, dane odnoszące się do osnowy geodezyjnej oraz dane fotogrametryczne.
Oprócz Geoportalu Krajowego, istnieje wiele lokalnych i miejskich geoportali, które zwykle skupiają się na dostarczaniu szczegółowych informacji przestrzennych dotyczących danego obszaru. Te lokalne geoportale są przeznaczone między innymi do prezentacji danych o zagrożeniach powodziowych, ryzyku pożarów oraz innych lokalnych informacji przestrzennych.
ISOK - Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami
Celem ISOK jest zapewnienie kompleksowego systemu poprawiającego osłonę gospodarki, środowiska i społeczeństwa przed nadzwyczajnymi zagrożeniami z naciskiem na poprawę skuteczności zarządzania ryzykiem powodziowym. ISOK kierowany jest do społeczeństwa a także instytucji odpowiedzialnych za planowanie przestrzennie, planowanie ochrony przed powodzią oraz przede wszystkim instytucji zarządzania kryzysowego. W ramach projektu zrealizowany został szereg przedsięwzięć, takich jak inwentaryzacja dostępnych zasobów danych, zaprojektowanie rozwiązania systemowego, budowa baz danych oraz map ryzyka i zagrożeń. Portal informatyczny ISOK umożliwia dostęp do finalnych produktów – map zagrożenia powodziowego i ryzyka powodziowego w formie PDF dla wszystkich obszarów zagrożonych powodzią na terenie kraju.
GeoSMoRP - Geoinformatyczny System Monitoringu Ryzyka Powodziowego
System wspiera działania służące ochronie przed powodzią, takie jak monitorowanie stanu ryzyka powodziowego na obszarze objętym projektem, identyfikacja słabych miejsc ochrony przeciwpowodziowej czy szczegółowa analiza wpływu inwestycji infrastrukturalnych. System opiera się na bazie danych przestrzennych z informacją o lokalizacji i stanie urządzeń hydrotechnicznych oraz innych istotnych elementów ochrony przeciwpowodziowej. Baza zawiera wektorowe i rastrowe zestawy danych, takie jak zobrazowanie terenu, sieć hydrograficzna czy lokalizacja obiektów służących ochronie powodziowej (np. wały przeciwpowodziowe, budowle mostowe, umocnienia i nadbrzeża, budowle piętrzące, wrota przeciwsztormowe i przeciwpowodziowe, pompownie i inne urządzenia odgrywające rolę w zarządzaniu ryzykiem powodzi). Zgromadzone w systemie dane pełnią funkcję informacyjną dla mieszkańców Żuław oraz są narzędziem wspomagającym podejmowanie decyzji przez jednostki samorządu terytorialnego oraz podmioty odpowiedzialne za zarządzanie kryzysowe na tym obszarze.
Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
Geologiczne dane przestrzenne publikowane są na portalu GEOLOGIA należącym do Państwowego Instytutu Geologicznego. Dane zebrane w Centralnej Bazie Danych Geologicznych zawierają informacje m.in. o: osuwiskach, miejscach zagrożonych ruchami masowymi, składowiskach odpadów, wodach podziemnych, obszarach zagrożonych podtopieniami, złożach, terenach i obszarach górniczych. Portal prezentuje dane w jedenastu tematycznych modułach. Na portalu dostępne są również następujące mapy: geologiczne, litogenetyczne, geośrodowiskowe, geochemiczne. PIG udostępnia też swoje dane za pomocą usług WMS i WFS, których wykaz znajduje się na stronie: https://gis.pgi.gov.pl. Część danych można podejrzeć w oknie mapy bezpośrednio na stronie internetowej.
Interwencje Straży Miejskiej m.st. Warszawy
Aplikacja Straży Miejskiej prezentuje obszary w Warszawie, na których odnotowano incydenty w latach 2020-2023. Interwencje podzielono na 14 kategorii. Analiza zaprezentowana jest w postaci kartogramu przy zastosowaniu siatki kwadratów o boku 250 m. Natężenie liczby zdarzeń odzwierciedlone jest poprzez kolorystykę kwadratów. Dane można porównywać pomiędzy poszczególnymi latami.